♥♥♥پشی دهکده سکوت♥♥♥

لحجه هزاره گی

قسمت دوم:	حرف ” ب”
دری هزاره گی	پرحرفی = بیت بیت
پدرکلان = باکول	کوتاه قدوفربه = بورمه غای
آش همراه روغن = بلوماق	طفل سرزبان = بت بوهد
فواره آب = بول بولاق	برگ وورق = بلگگ
چشمه بغل کوه = بولاق	سختی = بای له
دفعتا = بایله پولوم	گوساله نر = بورپو
گیاهی کوهی= برغس	نی قلم = برغنه
قطارعلف دروشده = باریم	کلوله لشم = بوغانه
قدو قامت = بییه	گذاشتن = بیل
عقاب = بورگوج	بدقواره وبیباک = بی قاش قو
پندیده گی چشم = بوره جی	حرکت کردن = بوچوق
راه باریک کوهی = بارمل	گروگان = باریمته
زن برادر = بی کای	سرکش وبیپروا = بایوسر
کم مقاومت = بی جیل	تسخیر باسخن = بله بودی
شعله آتش = بول درگی	مقاوم ودوامدار = بول غوتو
بزرگنمائی = برم جی	ساجیق = بوگای
دره میان دوکوه = بومگ	کمین گرفتن = بوغوچی
نورافشانی =بلاغ ده	به کمرم =به سیروم
صحبت تیز =بیل بیلگ	غالمغالی =بیل لاسی
داخل جوال = برجیله	صندوق کلان = باروود
حیوان خصیه پشت = بوردگ	پوست ران = بیل چیق
کاردکلان = بوگ ده	ریسمان باربند = باله بار
بیحال و خسته = بی لاز	پرتاب چیزی به سرعت= بیربیل جی
باران = بارو	برقک زدن = برغانک
بریان = بیریو	عروس = بیری
بچه من = باچی مو	پرنده خوردولاغر =بابورغنه
آبکشی و تطهیر =بولوغو	گیاه کوهی خوردنی= بلدرغو
گندنه وپیاز کوهی = بولو	آش خمیری =بال گیو
ناگهانی = بی بول غه	قربانت شوم = بالای بورتوشه وم
بام خانه = بل خه نه	دویش خمیده = بوگ بوگ
غالمغالی = بوقاسی	پول‌دار = بای یو
خیاطی خط لباس = باخیه	درخشنده = بل لس
بره ها = برگو	نواسه ها = بره گو
برای کسی =بالدی ایگو	سطحی = بلای لو
دانه دمبل زیربغل = بیل چیرغه	بچه خاله = بوله
پراگنده شدن جمعیت = بوته را	خجور خمیرباروغن = بوسراق
تفاله چربی حیوانی = بورداغ	صدای بلند خشن = بوغ
درخشنده گی خفیف = بل بلک	خراب کردن = بیروکدو
بالا = بولو	بالایش = به لی شی
ناف حیوان = بولداق	لحاف کلان =بغ بند
بیاور = بایرو	اطفال خوردسال = بچکی چا
برادران = بیرارو	دعای مریضی = بی سمیل
قهرشدن وتهدید = بربوزگ	عجله درکار = بروفله
قهرشدن وتهدید = بربوزگ	عجله درکار = بروفله
کسی راپیش کرده = بروف کده	ژولیده ونامنظم = باژبرق
نمیدانم = به چوم	برای تو = بلدی شی
فشاربدهید = بی شیلپید	قهرساختن = بوغوس دلجی
ناگهان برخاستن وبی احتیاطی = بربغله	کلوله وگرد = بوغوندگ
بگذار = بیل	پدرکلان = به کله
ذره چشم = بریلی چشم	گاونر = بوغه
چهره خشمگین = بوکره	پراگنده ساختن = بوترادلجی
گذشتاندن = بورلجی	مریضی ازترس پیداشده =بوغمه
تارپشمی برای گلم = بافه	مادرحال جن ودیو = برزنگی
دستکش گندم درو = بی لای	موی سر نامنظم = بژغل
یک توته زمین برای کشت دهقان=بوگری	چادرخالخالی سوراخدار = بوقه ره
تپه وبلندی =بوغوندی	خرچ بدون سنجیش = باله بورود
لفاظی وزبان بازی = بازته لش	ولخرچ وبی احتیاط = بی ایف
بستره پیچ = بوغ بن	شفاف وصاف ولشم = بولول
گورکردن = بوغوجی	اخذکن وبگیر = بیس ته نو
نهال خاردار = بورغوسو	تحفه عروسی =بوخچه
علف هرزه کوهی = بوته رنغو	گوشه چیزی = باغل لو
حراف و پرگوی = بیله سی	تهدیدوسرزنیش = بی خای بی خای
مصرف پول = بورشاو	بیائید = بید
مردوزن بدکاره = بدگشت	پسر وبچه = باچه
بدجنس وبدذات =بدرگ	برآمدن = بور
بدقواره = بدسامبل	آزان مرغ = بنگ
اعانه وکمک = باسمه نی	ثروتمند = بیانگ
یکدسته = باوچه	بوم وبوف = بایه قوش
تنبل وبیکاره = بی کمر	کری پای = بوربی
احتیاط = بولغه	کامل = بوتوم
بجنبان =بولگن	بجنبان = بوج بنو
خواب شوید =بوفتو	شب گذشته =بی گاینه
بیگانه = بی گنه	طرفداری = برگیرله
بوی کردن = بوی چی له	رشدکردن = بری کدو
قطع کردن = بیریدو	جوشیدن مایعات = بل به لک
باربندی کالا = برسیله	کوهان شتر = بوکو
بستن بندآب = بوگ	بهاری = بارنه
بالائی = بورنه	حمله کردن =برغوله
فربه ساختن گوسفند= بورداقی	شهبازوعقاب = بورگود
چشمه کنارکوه =بولاق	استطاعت وتوان =بولقیه
مخفی کردن =بوخه چی	نبات خوردنی = بی جین دگ
حیوان چارپای = بوده	بی بی = زن سادات
آبکش کردن کالا =بولغودلجی	زورمند =به قور
آماسیدن ازمریضی = بوغوز	خزنده زهردار = بوی
زن برادر =بیکه	دگمه = بوچی
لگن خاصره = بوکه	سرتپه =به لی بند
صدقه توشوم =بلای بورتوشوم	برویم = بوری
گیاه طبی =بزباش	زشت کار =بابونه
پرنده شکاری =باشه	*********************************
حرف ” پ”	دری هزاره گی
فضله گوسفند = پیش قیل	بازی زنانه = پیش پو
جای آفتابی = پیتاو	گلیم =په لاس
فراموش کردن = پورموشت کدو	کم ارتفاع = په غج
تپه هموار = پامی	تماماً = پگ
تکه پای پیج =پی تاوه	کاملاً کور = پیت کور
زکام =پی شی گگ	پیراهن بره کی = پیش پی تاو
خودراجمع کردن = پیندی کدو	مغرور =په روفتو
چیزی کم وزن وسبک= پش پول	درین اواخر = پس قد
پشم =پاشوم	پیراهن = پی رو
راش بیل برفپاک =پارو	خلق تنگی =پی خگده
پوچی = بی حیائی وبیشرمی	چیدن گیاه هرزه = پوجی
شوربای روغن باآب =پی یاوه	فضله مرغ = پی خیل
دانستن =پی بورده	مثل ومانند = پی روود
گریستن = پیخ پوت	پرتاب کن =پورته کو
مطابق وبرابر =پی لو	ازنظرانداخته شده = پورته غو
قدکوتاه = پخ تگ	ریسمان ضخیم =پی چول
پنیدیده = پولدو	شال وپاتو = په ته کای
پیشرو = پیش لو	تکه پیراهن =پیروغو
خودخواه =پوگ	لکنت زبان =پولاسی
ملامت = پورده	تنفس کردن =پش پوش کدو
عوضی کارکردن= پول غو	چوب دستک بام =پول غو
ران انسان = پات	سخت زدن =پت
تهدیدکردن =په ته که	گلیم کهنه =په تگ
خورخورکردن =پوخس کدو	کم جرئت وترسو =په سگده
پختن کوزه =پاجه ده دو	نفس سوختگی = پی چه نگ
تنبان =پای جومه	فرسوده وغمگین =پارقود
عبرت گرفتن =پانیادشدو	گیاه کوهی =پالی
پهلوان =پاله وو	همواروپهن =پام
شیرحیوان نوزائیده =پی له	ظرف چوبی =پی له
سقف خانه =پوشتی پول	تقسیم کردن = پاره دلجی
پیوندزدن تارگلیم =په ته لیز	درهم وبرهم =پی چی لگ
تماماً =پگ شی	کثیف = په تل
فهمیدن = پای افته دو	آخرماه =پوری
هدهد وشانه سرک = پوپوگ	پشیمان ونادم =پوشومای
قطعه زمین =پته هی	دیوارگلی =په خه سه
تلاش و تپیدن = پرپل ده	آخرین محل شرط = پی ته
بهتان = پیته لوم	گوشه و انزوا = پیغوله
شکستن =پی چی	کندن پروبال =پوددلجی
سرنگون =پوله	نازک وکم مقاومت =پودده
فراوان وزیاد =پی رأی مو	پوست کاه پورشده = پوستیل
تپیدن = پخسیدو	گول زدن = پی تای
نادم وپیشیمان = پیش مو	اخلالدرکاری =پیچی لخسانی
پشتاره =پنده کی	تنبل وبیکاره = پاش تای
آهسته راه رفتن =پشت پشت	قبرستان = پای کل
کل وسرتاس =پوتور	اندازه =پی بنه
درخت کناردریا =پاده	پف کردن آب =پورج
آماس کردن = پولدودلجی	انتیباه گرفتن =پنددلجی
ادامه دارد…	----------------------------------------------
قسمت سوم:	دری هزاره گی
حرف “ت”	ریسمان وتناب = تناوو
سِرگین حیوانی = په تگ	لگد مال = تای له غه
بیهوشی ازگریه زیا د = ته سه ره	مسخره کردن =تامخره
چوب دستی =ته یغ	تحریک وامرکردن = توشدلجی
آفتابه گلی = توتوگ	محکم وپور = تیرین جه
قوم وطایفه = تول وته بر	قرعه وطالع = تزغه نه
جوالدوز = تی به نه	پنهان کردن = تاشه دلجی
نگاه کن =توخ کو	تکیه کردن =تولغه دلجی
ماما = تغائی	فرق سر =توله غه
خشک کردن =تونجی دلجی	گپ زدن =توره
مستقیم وراست =توغری	قاصد راستگو = تنالواج
وچقورعمیق = تخ تخسو	خرگوش = تو لای
تیله کردن = تیلگو	حمایه = تای جوری
مستقیم = تودرس	تنبان = تامبو
زیربغل = تای قچیق	راست وروک گفتن= توردگوئی
نازک = تونوک	ستون چوبی = تونی
چوندی گرفتن= توندی گرفتو	پالیدن چشم پت = تر تغله
لحاف بالای تنور = تافتی	ختنه ناشده = تا کور
چور وچپاول = تاله کدو	عجله وسراسیمه = تلاتوف
ذوق ومیل = تله واس	لانه جانوران = تات
کاکا = تا ت	سنجیش = تخشیش
برف باری = توغل	غذای پس مانده = تای بخشی
پیش راندن چیزی = توشه	خالی کردن =تگ
پایین = تایلو	عجالتاً = تاوسارونه
خلاص شدن = تامو	نفس سوخته = توکشیله
چمن =تاله	توگمه کرتی = توبچی
گردش با عصا چوب= تیاغله	تخمین = توگل
فرمان دادن = توش کدو	خواستن = تلپیستو
پالیدن درتاریکی =تاب تاووش	قرض گرفتن جنسی=تیرمویتاو
وارخطا برخاستن =تا ته له	اسپ دواندن =تاختو
لباس دوختن =تیبچی	کلچه روغنی =تیکی
پنهان شدن =تیرکگ	پناه جستن =تورجی
بادست پالیدن =تیم تله	زکام =توماو
عینک زانو =تیکی گگ	ساعد و بازو =تاو له یک
تریخچه چوب=تارمه شه	تاهنوز = ایسره
بچشم مالیدن =تابوخ	تندرست =تکرای
دره سبزپائینی =ته گیو	بز نر =ته که
چوب تروباریک =تال	خودخواه =تامتیگ
فرق سر =ته راغ	آرنج =توغای
تنفس شدید =توکشی	تکان داددن =توکه
توشی =بیگار	تقلید صحبت =تاولی
رسیدن به چیزی =تیم چه له	خمیردانی چوبی =تیپ شی
تسلیم دادن = تاوول	سخن بیهوده = تود تود
حصه وپارچه = تغمه	هوشیاروفعال = تی چو
شاخه درخت = تربور	توفان =تل غاق
فرش گلیم = تی پائی	هلاک کردن = توتلجی
کمکاری =توقچی	توظیف کردن =توشلجی
مقاومت کردن =توختلجی	تخریب شده =تیرو
توردادن =تورلجی	تخم وروغن =تافه
تمام کردن = تامولجی	پناه جستن =تورجی دلجی
جویچه =تراز	حیوان خرگوش مانند=تبرغو
تلخان = تلخو	چوچه خرموش =تولکه
اجماع مردم =تول تولگ	دروغگوئی =تقل پقل
دروغ گفتن =تقله	ریاکاری =تل پل
سرما خوردگی =تو مه غاو	کاسه چوبی =تی به شی
معطلی =تل مه تگ	زیر ران = تقیم
گلوله = ته پر پلی	پناه بردن =تیمه جی
بربه بردوختن کالا =ته ریز	مقاومت =توخته
رنگ گاو مایل به سبزی=تی ری لو	پرنده خاکی رنگ =تختی
رودر رو =توخشی	چمن دانه دارووقد کوتاه = توگ
پندیدگی کف پای = تاوره	مهمانداری زیاد =تیاقکشاله
آهسته مشک زدن =تیلتیل	سراشیبی تند =تورگو
پاره کردن شکم حیوان = تی ته ره	روی راست =توت قری
چهره وصورت = تل لت	آدم سیاه چهره = تارغیل
خجالتی =توگ تو نوگ	قد کوتاه = تاندای
خیز برداشتن = تیت گری	شاخ میانخالی که پف میشود=تول دو
لیسیدن زیرکاسه =تی قپ خور	نوک دم اسپ وگاو =توغول
حوصیله ومقاومت =تیپ چی	پوست رنگ کرده گاو = تی غولی
**********************	دری هزاره گی
حرف “ج”	نرم کردن خوشه گندم = جوغول
کف دست تا آرنج = جور	خواهرزاده = جی یه
گریبان ویخن = جاغه	حیوانات راپیش کردن =جی له
سوختاندن موی =جور مه له	خوابگاه وتخت خواب =جاگه
تیزوچالاک =جلدگ	جوجه شتر =جونگای
چالاک و تیز =جلگ	دلاوری =جیرگه
هوشیاروزیرک =جوله گمک	لبه زمین زراعتی =جه غه
کناره گیری =جه غه ده	برابروپیوند =جوب
باحوصیله =جیرگه تو	باندازه ضرورت =جوب غو
تکه جیب کرتی =جیب غو	جابجاکردن =جیب جه گه
کم حرف =جیزی	قواره وقیافه =جرجیست
طفل گریانوک =جیره سی	ژندهپوش =جولگ
لحاف پور پینه =جول	گاونرجوان = جونه گا
لگد مال کردن =جغول ده	حلقه کلی بند =جیبگیر
لحاف =جم خیو	خونابه زخم =جه رد
همت =جورگه	تنبل وعاطل =جوربغل
دوغ وماست = جورغات	بخیل و حسود = جای سور
بلند = جیگ	تاربسته کننده یخن =جغ بن
مجرد وتنها =جاره	تنبل وبیکاره = جی بولغه
زحمت ورنجکشی =جی فا	گوشت حیوان لاغر =جی بول غه
گیاه روی آب =جیم بغه	پیوندداده چیزی =جل غل جی
تصادم وبرابرآمدن چند چیزباهم =جب سر	لجام اسپ =جوجی
مهارت وزرنگی =جه وانگ	حرکت تند قلب =جه غو
پیازه و بوته تربوزه وکدو =جله نگ	ریشه وبیخ چیزی =جیر
مالیات دولتی =جیغات	خسیس و ممسک =جیب لگ
اسپ سرخ رنگ مایل به سیاهی =جی رو	نوعی نی باریک ونازک =جیره سو
سال شمسی حیوانی =جیل	دام تله وبند =جغ
دلدلزار =جغریق	وادارکردن بکاری = جه غرجی
انجام دادنکاری =جلجی	فراوانی =جم جاما
شاخچه =جه گل	جادو =جنتر
آشتی دادن وبرابرهم وزن =جوبه جی	شوخی =جوبی له
طفل نوزاد = جولغی	درخشندگی =جل جلگ
روده دراز =جی له سو	تسمه کمربنداسپ =جی ریم کش
عجزوتوبه =جیگی جیگی	بوته خاکی رنگ کوهی =جیر جیرگ
تهدیدو چشم کشیدن =جغرچی	چسپیدن ظرف = جس چی
*************************	دری هزاره گی
حرف “چ”	گریان دادن = چخرلجی
خورد و کوچک =چوقای	تندبادوبرف =چپ قو
تاجرحیوانات = چولی	بزورداخل کردن به چیزی= چی قی
بزماده جوان = چاپوش	ظرف کم عمق =چه له غای
نان چکیده در تنور = چه قیده	جاسوس = چوغزگ
بوت چوبی دهقانی بالای برف = چاوغال	بوت از پوست خام حیوانی =چاروغ
سینه = چی جین	هوای ابری و تیره =چوم
چاق وفربه = چاغوندر	پاره ودریده = چگ
اندازه ومقیاس =چغ له	آلوده وکثیف =چلتق
دروغگوی و زبانباز = چل قاو	پندیدن شکم وچنگال = چم به
تارونخ = چوغ	رسیمان پوست حیوانی =چر ماینه
سیلی وتپانچه =چه پاک	شکست خورده =چولول
خمیده وکج شده = چور	فرصت یافتن = چوله مجل
سوراخ وروزنه = چوله	چوپان = چوپو
فکرواندیشه =چیگ	چرتی وفکری = چیگی
باهوش وزیرک = چوردک	دزدی کردن =چورکدو
شقیقه = چاقو	چکگ = چه قق
هیزوم جمع کردن = چیو چینگ	سِرگین حیوانی = چلمه
گوش گرفتن = چولغا	فکرکردن =چوردکدو
ظرف کم عمق = چه دگ	تنبل وعاطل =چته کای
لفاظ و دروغ‌گو = چه لی	سست وبی حال =چه دای
چاشت = چشت	چاق وفربه = چاغوم بای
لفاظی و پور حرفی = چل چل	کف زدن =چه پاگ
خرچنگ =چنقیش	پوست کردن = چولجی
گنجایش وقدرت =چم	قدرت وتوان =چی نه
چطوروناله = چوناس	گوش کردن =چیغ لا
کوری دست وپا وقلم = چیمکه	خم شدن = چوگ
خوردقیافه وکوچک =چولدی	سوزش وخله زدن زخم = چیرککله
جرقه آتش = چیرغگ	پرتاب سنگ بادوانگشت =چین گگ
سخت ومحکم =چینگ	لک لک = چیله وو
غربال گندم = چدله	نیرنگباز = چه لوس
پرنده کنار آب = چاوچلی	باهم در آویختن وجنگ = چل شدو
غارت کردن = چه پیو	شریک = چل
گودال وجال = چی بی	بسیارخورد = چوقای
جوجه کبک =چورپه	فعال وذکی =چسپو
اداره کرده = چیلو قینجی	آوازخوانی = چیق چه رو
غالمغال =چیر چیله	خمیده وکج = چم بول
قاشق و چمچه کلان =چاموک	زور آزمائی = چی نه ده
بافشار دردست گرفتن =چینه تیش کدو	کرندوآله تیشه مانند = چپ تور
چپن زنانه = چاپو	چهارکنج وچهار گوشه = چر چی
مانده گی و خستگی پای = چر چه	پالخمان ابلق بافته تارپشمی = چیم چرغه
کلوله آرد و روغن = چوبجوش	فشرده وخورد شدن = چورغید
رفتارکبک = چم چری	پرنده خوردرنگ سبز =چم چیکی
شخص بزرگو هوشیار =چی بیل	زائیدن سگ و پشک = چو چه له
ظرف کم عمق = چاد	چوچه نوزاد بقه =چم چه که مو
چیزی خورد و کوچک =چه قول	شخص دلسوز =چه گر
قرضداری کم =چه گانه	حلقه تکه زیر دیگ =چم بر
درز کوه = چپرگ	تنور = چاوقفی
لشم کرده برآمد =چو بری	لرزش آب و خم خم شدن = چور چورک
رازکه حفظش مشکل باشد =چیو چیو	صدای مشکوله وباران = چلق چلق
چال بازی = چل چه لگ	آب خوردن و جذب رطوبت = چوش دلجی
با زور وقدرت وچنگالدار = چمبل تو	قدرتو زور = چینه
چوب دراز =چوچله	راه رو میان برف = چیر
پاشیدن علف =چیر چی	سخن چین =چغولگ
سینه بغل = چی جیگیر	سبد کوچک =چولگ
کنده درخت چند شاخه دار = چرش قا لی	غذای هوسانه = چیس که
صرفه جوئی و گذاره کردن = چم کدو	کارتوس و پتاقی = چشن جی
خراشید ه گی = چوب جی	گردن بند وزیور زنانه = چاو کلی
لونگی = چیل تار

نوشته محمد عوض نبی زاده

نظرات شما عزیزان:

دو شنبه 5 مهر 1395برچسب:لحجه و گویش هزاره گی ,